Con số nhức nhối

Theo báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, hiện trên địa bàn tỉnh có 24 khu vực được quy hoạch khai thác cát và vật liệu san lấp trên bờ với tổng diện tích gần 565ha, với trữ lượng hơn 41 triệu m3.

Trong đó, có 13 giấy phép khai thác khoáng sản làm vật liệu san lấp và cát theo quy hoạch khoáng sản do UBND tỉnh cấp phép còn hiệu lực, không có điểm mỏ quy hoạch khai thác cát, sỏi lòng sông, cửa biển. Tuy nhiên trên thực tế, các cơ quan chức năng đã phát hiện nhiều trường hợp khai thác, vận chuyển khoáng sản trái phép tại cửa cát trên sông, cửa biển.

Chủ yếu tập trung tại một số địa bàn trọng điểm thuộc các xã Tóc Tiên, Châu Pha (thị xã Phú Mỹ) và tại một số xã của huyện Xuyên Mộc (thuộc khu vực trên bờ). Còn tại các khu vực sông, biển thì tập trung chủ yếu tại khu vực cầu Cửa Lấp, Long Sơn (Thành phố Vũng Tàu), khu vực sông Mỏ Nhát (thị xã Phú Mỹ).

Báo cáo cho biết, 10 tháng đầu năm 2019, các cơ quan chức năng phát hiện và xử lý 98 trường hợp khai thác khoáng sản trái phép (tăng 6 vụ so với cùng kỳ năm 2018). Đặc biệt, số vụ vi phạm về khai thác cát dưới sông tăng mạnh, nếu như cùng kỳ năm 2018 cơ quan chức năng phát hiện 04 vụ, thì năm 2019 đã tăng lên 21 vụ.

Nhiều doanh nghiệp vi phạm

Chỉ trong một tuần, cơ quan chức năng của tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu liên tiếp phát hiện 2 trường hợp khai thác khoáng sản trái phép trên địa bàn xã Tóc Tiên và Châu Pha thuộc thị xã Phú Mỹ. Điều đáng nói là các mỏ khoáng sản trên chỉ mới được tỉnh đồng ý về chủ trương, thậm chí có chủ mỏ còn chưa thực hiện đánh giá tác động môi trường (ĐTM) và hoàn tất thủ tục thuê đất.

Theo thông tin từ Phòng Tài nguyên và Môi trường thị xã Phú Mỹ, ngày 4/3, lực lượng chức năng của thị xã đã phát hiện Công ty Cổ phần Tập đoàn Anh Vinh đang tổ chức khai thác cát trái phép trên lòng hồ Châu Pha, lực lượng chức năng lập biên bản hiện trường với người của Công ty Anh Vinh và một xe cuốc, 5 máy bơm, khoảng 30m3 cát.

Qua kiểm tra, đây là dự án nạo vét, cải tạo, tận thu khối lượng vật liệu lòng hồ chứa nước Châu Pha mới được UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đồng ý về chủ trương cho liên doanh Công ty Xây dựng Đông Nam (Công ty Đông Nam) có địa chỉ tại Bà Rịa – Vũng Tàu và Công ty Cổ phần Tập đoàn Anh Vinh (Công ty Anh Vinh) có địa chỉ tại Quận 9, Thành phố Hồ Chí Minh nạo vét, khai thác.

Đoàn kiểm tra yêu cầu ngừng ngay các hoạt động bơm hút cát và đưa máy móc thiết bị ra khỏi khu vực lòng hồ. Đồng thời, đề nghị Trung tâm Quản lý công trình thuỷ lợi (thuộc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu) thường xuyên kiểm tra, quản lý chặt chẽ và ngăn chặn việc khai thác cát trái phép.

“Đề nghị UBND thị xã Phú Mỹ tổ chức bảo vệ, ngăn chặn hành động khai thác khoáng sản trái phép tại khu vực trên. Trung tâm Quản lý công trình thuỷ lợi kiến nghị Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu làm việc với Công ty TNHH Xây dựng Đông Nam và Công ty Cổ phần Tập đoàn Anh Vinh không được tiến hành hoạt động khoáng sản tại lòng hồ Châu Pha khi chưa có đầy đủ thủ tục hồ sơ pháp lý”, biên bản nêu rõ.

Theo thông tin phóng viên Báo điện tử Xây dựng, từ giữa năm 2017, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu có văn bản chấp thuận chủ trương cho phép Liên doanh Công ty TNHH Xây dựng Đông Nam và Công ty Cổ phần Tập đoàn Anh Vinh thực hiện khảo sát, nghiên cứu lập và thực hiện dự án nạo vét, cải tạo, tận thu khối lượng vật liệu lòng hồ chứa nước Châu Pha bằng nguồn vốn xã hội hoá 100% của doanh nghiệp. Tuy nhiên, đến thời điểm này, liên doanh này vẫn chưa hoàn thiện các thủ tục pháp lý để thực hiện dự án.

Mỏ đá Tóc Tiên do Công ty TNHH Dịch vụ thương mại và du lịch Vũng Tàu khai thác trái phép khi chưa đủ pháp lý.

Tiếp tục khai thác trái phép

Sáng 10/3, theo chân Đoàn kiểm tra Liên ngành do Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì quay trở lại khu vực hồ Châu Pha, hoạt động tại đây im ắng, tuy nhiên với những dấu vết tại hiện trường cho thấy máy móc mới được chuyển ra khỏi khu vực trước đó vài giờ đồng hồ, hiện trạng nước tại những hồ được các đối tượng khai thác vẫn đục ngầu.

Sau đó, Đoàn kiểm tra di chuyển đến khu vực xã Tóc Tiên và phát hiện một hoạt động khai thác đất, đá trái phép tại ấp 4, xã Tóc Tiên, thị xã Phú Mỹ. Thời điểm kiểm tra, Đoàn ghi nhận, có 1 máy đào bánh xích đang múc đất lên xe vận chuyển ra ngoài khu vực, 4 xe ôtô tải loại 15 tấn đang bốc đá lên xe chở ra khỏi khu vực. Ngoài ra, tại hiện trường còn có 2 máy đào bánh xích đang ngưng hoạt động, khoảng 25 m3 đá chẻ thành phẩm chưa vận chuyển ra ngoài.

Vị trí khai thác đất, đá trái phép nằm trong diện tích mỏ đá ấp 4, khu II thuộc dự án Mỏ đá Tóc Tiên do Công ty TNHH Dịch vụ thương mại và du lịch Vũng Tàu (Công ty Thương mại Vũng Tàu) làm chủ đầu tư.

Dự án có quy mô khai thác 8ha, trữ lượng khai thác hơn 1 triệu 453 ngàn m3, công xuất khai thác 80 ngàn m3/năm với thời hạn khai thác 16 năm bắt đầu từ năm 2011. Điều đặc biệt, đến nay dự án vẫn chưa có đánh giá tác động môi trường (ĐTM), chưa thực hiện bồi thường trồng rừng thay thế cho Ban quản lý rừng phòng hộ tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, cũng như thực hiện thủ tục thuê đất. Theo thông tin chúng tôi nắm được, tại mỏ đá này cũng có “bóng dáng” của Công ty Cổ phần Tập đoàn Anh Vinh.

Đoàn kiểm tra đã yêu cầu Công ty TNHH Dịch vụ thương mại và du lịch Vũng Tàu chấm dứt hoạt động khai thác tại mỏ đá ấp 4, khu II, xã Tóc Tiên; khẩn trương san gạt lại các khu vực đã khai thác và di chuyển toàn bộ thiết bị, máy móc ra khỏi khu vực và chỉ được phép khai thác khi đã hoàn tất các thủ tục đánh giá tác động môi trường, nộp tiền thuê đất theo đúng quy định.

Tuy nhiên, trong sáng 13/3, khi chúng tôi quay hiện trường tại mỏ đá ấp 4, khu II, xã Tóc Tiên, Công ty TNHH Dịch vụ thương mại và du lịch Vũng Tàu vẫn ngang nhiên triển khai hoạt động khai thác đất, đá trái phép, hàng loạt xe cơ giới, máy đào cùng hàng chục công nhân vẫn làm việc như một đại công trường.

Trách nhiệm thuộc đơn vị nào?

Đối với việc khai thác cát trái phép tại lòng hồ Châu Pha của liên doanh Công ty TNHH Xây dựng Đông Nam và Công ty Cổ phần Tập đoàn Anh Vinh, cho thấy có sự buông lỏng quản lý của đơn vị được giao quản lý hồ là Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Theo ông Trần Ngọc Hùng – Trưởng phòng Khoáng sản, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu cho biết, việc quản lý lòng hồ Châu Pha thuộc thẩm quyền của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Còn với dự án tại khu vực này hiện đang triển khai lập các thủ tục pháp lý để thực hiện nạo vét. Theo quy định, chủ đầu tư phải lập đề án đánh giá tác động môi trường (ĐTM) cho dự án. Tuy nhiên, việc đánh giá tác động môi trường đối với dự án này thì chủ đầu tư chưa hoàn thành thủ tục theo yêu cầu, nên dự án này chưa được phép triển khai.

“Theo Nghị định 40 của Chính phủ, việc thực hiện báo cáo đánh giá tác động môi trường thì chủ hồ là Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phải thực hiện việc này, việc này doanh nghiệp không phải là người thực hiện báo cáo ĐTM nên Sở Tài nguyên và Môi trường đã trả hồ sơ và yêu cầu chỉnh sửa lại. Đến thời điểm hiện nay, về thủ tục pháp lý thì hồ Châu Pha chưa được phép khai thác”, ông Hùng khẳng định.

Ông Đỗ Minh Tuấn – Chánh Văn phòng Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bà Rịa -Vũng Tàu khẳng định: “Dự án này do Chi cục Thủy lợi làm chủ đầu tư, đến nay tỉnh mới có văn bản về việc chấp thuận chủ trương cho phép liên doanh Công ty TNHH Xây dựng Đông Nam và Công ty Cổ phần Tập đoàn Anh Vinh khảo sát, lập và thực hiện dự án nạo vét và tận thu khối lượng vật liệu lòng hồ chứa nước Châu Pha, chứ chưa được phép triển khai dự án này.

“Ở địa phương thì có xã Châu Pha và thị xã Phú Mỹ giám sát. Về góc độ quản lý của ngành thì có Chi cục Thuỷ lợi và Trung tâm Quản lý khai thác các công trình thuỷ lợi có đội kiểm tra thường xuyên tại hồ Châu Pha. Còn nếu khai thác khoáng sản tại hồ thì thẩm quyền ở địa phương, ngoài ra còn có Sở Tài nguyên và Môi trường quản lý, theo dõi, phối hợp với công an truy kiểm tra, xử lý”, ông Tuấn cho biết.

Đối với dự án khai thác đá tại xã Tóc Tiên – Phú Mỹ của Công ty TNHH Dịch vụ thương mại và du lịch Vũng Tàu, Sở Tài nguyên và Môi trường cho biết sẽ báo cáo, tham mưu UBND tỉnh có biện pháp xử lý, kể cả những trường hợp khai thác khoáng trái phép khác, đặc biệt của các doanh nghiệp trên. Nếu tiếp tục sai phạm sẽ kiến nghị tỉnh thu hồi giấy phép đầu tư dự án đã được cấp.

Được biết sáng 18/3, Chủ tịch UBND thị xã Phú Mỹ đã ký công văn đề nghị tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu thu hồi dự án khai thác đá của Công ty TNHH Dịch vụ thương mại và du lịch Vũng Tàu.