Thực hiện Luật Đấu thầu số 43/2013/QH13, Nghị định số 63/2014/NĐ-CP ngày 26/6/2014 của Chính phủ và các quy định hiện hành, đến năm 2024  hoạt động đấu thầu nói chung và đấu thầu qua mạng trên cả nước ta đã có tiến triển tích cực và đạt được nhiều kết quả thành tích cao đáng khích lệ.

     Trong quá trình thực hiện công tác lựa chọn nhà thầu, các chủ đầu tư đã phối hợp với các đơn vị thực hiện đúng, đủ quy trình và minh bạch ở tất cả các bước như: Việc lập, thẩm định, phê duyệt hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu đảm bảo đúng quy định, không yêu cầu các điều kiện, tiêu chuẩn không theo quy định hoặc không phù hợp với quy mô, tính chất kỹ thuật của gói thầu làm hạn chế sự tham gia của các nhà thầu, tổ chức đăng tải thông tin, phát hành hồ sơ mời quan tâm, hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu công khai, minh bạch, đảm bảo đúng thời gian quy định. Hồ sơ lựa chọn nhà thầu trước khi đăng tải được các chủ đầu tư kiểm tra, rà soát trình tự thủ tục, được cơ chuyên môn thẩm định trình cấp có thẩm quyền phê duyệt theo đúng quy định của pháp luật.

     Xác định công tác đấu thầu qua mạng góp phần đảm bảo các tiêu chí cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế. Bảo đảm tiến độ giải ngân vốn đầu tư công theo kế hoạch, các chủ đầu tư đã triển khai theo tinh thần chỉ đạo và theo lộ trình áp dụng đấu thầu qua mạng quy định tại Thông tư số 11/2019/TT-BKHĐT của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, ngày 16/12/2019. Do đó, tất cả các gói thầu sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước đều được tổ chức đấu thầu qua mạng theo quy định. Đánh giá của các cơ quan chức năng và doanh nghiệp thực hiện tốt công tác đấu thầu qua mạng với tỷ lệ các gói thầu đạt trên 90%. Qua đó, sử dụng hiệu quả ngân sách nhà nước, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, cải cách thủ tục hành chính, tăng tính công khai, minh bạch, cạnh tranh và hiệu quả kinh tế của công tác đấu thầu qua mạng;

     Từ những lợi ích của đấu thầu qua mạng, nhằm nâng cao năng lực của cán bộ công chức trực tiếp thực hiện công tác đấu thầu, định kỳ cac chủ đầu tư đã tổ chức tập huấn, hướng dẫn, cập nhật văn bản pháp luật về đấu thầu đến các cán bộ công chức; tổ chức các buổi hội thảo chuyên môn về công tác đấu thầu. Nhờ đó, năng lực, kinh nghiệm cán bộ công chức tham gia công tác đấu thầu của các chủ đầu tư ngày càng tiến bộ, đáp ứng theo yêu cầu, nhiệm vụ được phân công. Bên cạnh đó, lãnh đạo phụ trách công tác đấu thầu trong phạm vi quản lý theo quy định đã quan tâm chỉ đạo thực hiện tốt công tác này.

Ðẩy mạnh thực hiện đấu thầu qua mạng

     Trên thực tế, việc mua sắm trong các năm qua được chuyển đổi từ đấu thầu truyền thống (hồ sơ mời thầu bằng giấy) sang đấu thầu qua mạng đã bảo đảm tăng cường tính minh bạch, góp phần tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp cung cấp, tiết kiệm thời gian và chi phí tổ chức lựa chọn nhà thầu, hạn chế tình trạng phải gia hạn thời điểm đóng thầu so với trước đây; đồng thời, hạn chế khiếu nại, kiến nghị của các nhà thầu.

     Để các nhà thầu dễ dàng tiếp cận với hình thức đấu thầu qua mạng, các chủ đầu tư đã đề nghị cơ quan chức năng có giải pháp và văn bản hướng dẫn cụ thể các nhà thầu, nâng cao nhận thức của các nhà thầu về trách nhiệm và quyền lợi khi tham gia đấu thầu qua mạng.

Nhà thầu kém năng lực sẽ không còn cơ hội?

     Tiêu chí giá rẻ là ưu tiên hàng đầu trong đấu thầu trước đây đã khiến nhiều dự án quan trọng rơi vào tay nhà thầu kém năng lực. Hậu quả là “căn bệnh nan y” trong đầu tư công: chậm tiến độ, chất lượng thấp, đội giá dự án... xảy ra khá phổ biến.

     Xét trên thực tế, năng lực của một số nhà thầu thường rất yếu kém. Khi đã trúng thầu, các nhà thầu thường không tuân thủ các quy định trong hợp đồng. Nhưng, do họ bỏ giá rất thấp nên luôn thắng thầu, nhưng trong quá trình triển khai, các nhà thầu này thường thi công chậm tiến độ, phải hiệu chỉnh nhiều lần, cố tình tìm cách yêu cầu chủ đầu tư điều chỉnh, nâng giá của gói thầu, làm tăng tổng mức đầu tư, và rõ ràng là hiệu quả đầu tư giảm.

     Luật Đấu thầu 2013 và Nghị định 63 đã bổ sung quy định mang tính nguyên tắc về thủ tục, phương pháp lựa chọn nhà đầu tư trên cơ sở tổng hợp các thông lệ quốc tế tốt và rút kinh nghiệm từ thực tiễn lựa chọn nhà đầu tư tư nhân trong và ngoài nước thực hiện các dự án kết cấu hạ tầng, dịch vụ công cộng tại Việt Nam trong thời gian qua.

     Hai văn bản này đã khắc phục được tình trạng lấy tiêu chuẩn giá rẻ làm ưu tiên hàng đầu khi áp dụng phương thức đấu thầu một giai đoạn hai túi hồ sơ; đẩy mạnh đấu thầu qua mạng để tăng tính công khai, minh bạch; chú trọng hơn đến chấm điểm uy tín nhà thầu. Từ những quy định này, chúng ta sẽ từng bước loại những nhà thầu yếu.

     Đấu thầu qua mạng giúp lựa chọn nhà thầu đáp ứng đúng năng lực, phát huy hiệu quả vốn ngân sách trong đầu tư công

     Thời gian qua, ngoài việc nâng cao hiệu quả quản lý các công trình dự án đầu tư, công tác đấu thầu luôn bảo đảm sự công bằng, minh bạch, các công trình cơ bản lựa chọn được nhà thầu đủ năng lực về tài chính và kinh nghiệm, thực hiện các gói thầu đúng tiến độ, tiết kiệm và hiệu quả. siết chặt công tác đấu thầu, góp phần loại bỏ những nhà thầu yếu kém, chây ỳ, không thực hiện đúng cam kết về tiến độ, chất lượng, góp phần đẩy nhanh và đảm bảo tiến độ, chất lượng công trình. Bên cạnh đó, tỷ lệ tiết kiệm trong đấu thầu được nghiêm túc thực hiện, mang lại hiệu quả kinh tế trong đấu thầu, tiết kiệm một phần ngân sách cho địa phương, đem đến hiệu quả cao hơn trong đầu tư công.

     Để thực hiện tốt và hiệu quả công tác đấu thầu nêu trên, các chủ đầu tư đã phối hợp với các đơn vị tư vấn độc lập thực hiện đúng và minh bạch các bước như: Việc lập, thẩm định, phê duyệt hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu đảm bảo đúng quy định, không yêu cầu các điều kiện, tiêu chuẩn không theo quy định hoặc không phù hợp với quy mô, tính chất kỹ thuật của gói thầu làm hạn chế sự tham gia của các nhà thầu. Ngoài ra, còn tổ chức đăng tải thông tin, phát hành hồ sơ mời quan tâm, hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu công khai, minh bạch, đảm bảo đúng thời gian quy định. Góp phần quan trọng vào thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội trong năm 2024.

                                                                                             Hoàng Thanh