Vụ án xảy ra tại Công ty cổ phần Hóa dầu và Nhiên liệu sinh học Dầu khí.
| Ông Đinh La Thăng trong một phiên tòa. |
Các đối tượng gồm: Vũ Thanh Hà, nguyên Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Hóa dầu và Nhiên liệu sinh học Dầu khí; Nguyễn Xuân Thủy, nguyên Phó trưởng Phòng Đầu tư dự án, Công ty cổ phần Hóa dầu và Nhiên liệu sinh học Dầu khí; Phạm Xuân Diệu, nguyên Tổng Giám đốc Tổng công ty cổ phần Xây lắp Dầu khí Việt Nam; Nguyễn Ngọc Dung, nguyên Phó Tổng giám đốc Tổng Công ty cổ phần Xây lắp Dầu khí Việt Nam (PVC); Đỗ Văn Quang, nguyên Trưởng ban Kinh tế kế hoạch (sau là Ban Kinh tế đấu thầu), Tổng Công ty cổ phần Xây lắp Dầu khí Việt Nam; Trần Thị Bình, nguyên Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam; Khương Anh Tuấn, nguyên Phó trưởng phòng Thương mại; Lê Thanh Thái, nguyên Trưởng phòng Kinh doanh và Hoàng Đình Tâm, nguyên Kế toán trưởng Công ty cổ phần Hóa dầu và Nhiên liệu sinh học Dầu khí (PVB).
Kết quả điều tra cho thấy, để kiện toàn về tổ chức, ngày 3-7-2008, ông Trần Ngọc Cảnh, Tổng giám đốc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) đã ký quyết định thành lập Ban Chỉ đạo triển khai các Dự án nhiên liệu sinh học, thay thế Quyết định số 5250/QĐ- DKVN.
Theo đó, ông Đinh La Thăng, Chủ tịch HĐQT PVN làm trưởng ban; 2 Phó Tổng giám đốc PVN là ông Vũ Quang Nam làm Phó trưởng ban Thường trực và Trần Thị Bình làm Phó trưởng Ban và các thành viên khác.
Đến ngày 29-10-2007, ông Đinh La Thăng khi đó với tư cách là Chủ tịch HĐQT PVN ký nghị quyết chấp thuận chủ trương đầu tư Nhà máy sản xuất Ethanol khu vực phía Bắc, giao cho PDC xây dựng phương án thành lập công ty cổ phần làm chủ đầu tư dự án, phần vốn góp của PDC nhỏ hơn 30% tổng mức đầu tư dự án, phần vốn góp của PDC nhỏ hơn 30%, các công ty thành viên khác của PVN góp vốn không quá 20% vốn điều lệ, giao cho PVFC chịu trách nhiệm thu xếp vốn cho dự án….
Sau đó, thông qua đấu thầu rộng rãi, vào ngày 11-8-2008, PVB và Công ty cổ phần Thiết kế công nghiệp hóa chất (CECO) ký hợp đồng về tư vấn lập dự án đầu tư xây dựng công trình và lập hồ sơ mời thầu lựa chọn nhà thầu chìa khóa trao tay.
Một ngày sau đó, PVB có quyết định về việc phê duyệt Hồ sơ mời sơ tuyển gói thầu TK05 “ Chìa khóa trao tay” xây dựng nhà máy sản xuất Ethanol nhiên liệu tại Tam Nông, tỉnh Phú Thọ để sơ tuyển, lựa chọn nhà thầu.
Do biết PVC không đáp ứng được các yêu cầu về năng lực, kinh nghiệm mà hồ sơ mời sơ tuyển quy định nên Đỗ Văn Quang đã tham mưu, dự thảo để PVC phát hành công văn gửi PVB xin gia hạn thời gian nộp hồ sơ dự tuyển và đề nghị hạ một số tiêu chí đánh giá về năng lực kỹ thuật, năng lực tài chính và kinh nghiệm của nhà thầu nhưng PVB không chấp thuận…
Đến ngày 8-10-2008, PVC có công văn gửi PVB thông báo thành lập Liên danh PVC/ Alfa Laval/ Delta- T tham dự sơ tuyển gói thầu TK 05. Tại thời điểm đóng sơ tuyến, có 6 nhà thầu nộp hồ sơ tham dự, trong đó có Liên danh PVC/ Alfa Laval/ Delta- T. Kết quả chấm sơ tuyển, CECO đánh giá cả 6 nhà thầu đều chưa đạt 100% tiêu chí đánh giá về năng lực, kinh nghiệm mà hồ sơ mời sơ tuyển quy đinh.
Trong đó, Liên danh PVC/ Alfa Laval/ Delta- T chưa đạt được nhiều tiêu chí như năng lực kỹ thuật, năng lực tư vấn thiết kế chưa đạt do chưa làm Chủ nhiệm thiết kế công trình sản xuất Ethanol nhiên liệu nào có công suất từ 100.000m³/ năm trở lên; năng lực về xây dựng chưa đạt do chưa làm chỉ huy trưởng dự án, công trình công nghiệp nào có giá trị từ 45 triệu USD trở lên; ngoài ra báo cáo tài chính năm 2006 thể hiện PVC bị thua lỗ…
Như vậy là mặc dù biết PVC chưa từng thực hiện dự án nào về lĩnh vực ethanol và tình hình tài chính của PVC đang lâm vào tình trạng khó khăn nhưng từ trước khi PVB triển khai lựa chọn nhà thầu thi công xây dựng Nhà máy Ethanol Phú Thọ, với ý định xây dựng PVC trở thành đơn vị xây lắp chuyên nghành dầu khí hàng đầu Việt Nam, trong vai trò là Chủ tịch HĐQT PVN, Trưởng Ban Chỉ đạo triển khai các Dự án nhiên liệu sinh học, ông Đinh La Thăng đã chủ trì nhiều cuộc họp của PVN và Ban chỉ đạo triển khai các Dự án nhiên liệu sinh học, định hướng hướng giao thầu cho PVC thực hiện các dự án này…
Quá trình điều tra, cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an xác định: Dù biết 6 nhà thầu không ai đủ điều kiện nhưng ông Đinh La Thăng và cấp dưới vẫn ký nhiều công văn, chỉ đạo thực hiện chỉ định thầu cho Liên danh PVC/Alfa Laval/Delta-T tham gia dự án trên.
Căn cứ công văn chỉ đạo của Đinh La Thăng và cựu lãnh đạo PVN, tháng 6-2009, thực hiện chỉ đạo của PVN về việc Công ty CP Hóa dầu và Nhiên liệu sinh học Dầu khí ra quyết định chỉ định thầu cho liên danh PVC và ký hợp đồng EPC, chi hàng nghìn tỷ đồng cho dự án. Quá trình thực hiện, do liên danh PVC/Alfa Laval/Delta-T không đủ năng lực nên dự án nhà máy Ethanol Phú Thọ phải dừng thi công từ tháng 3-2013.
Cơ quan ANĐT xác định, tính đến ngày khởi tố vụ án, chủ đầu tư đã sử dụng 1.467.863.245.936 đồng để thực hiện dự án xây dựng Nhà máy sản xuất Ethanol và các dự án thành phần. PVB đã vay của Sea Bank và PVFC (nay là PC Combank) tổng số 754.249.277.500 đồng.
Từ ngày dự án dừng thi công (27-3-2013) đến ngày 25-7-2014, PVB đã trả lãi vay 125.174.197.537 đồng; số tiền lãi PVB còn phải trả cho các ngân hàng từ ngày 26-7-2014 đến ngày khởi tố vụ án là 417.392.911.881 đồng… Dự án Ethanol Phú Thọ gây ra toàn bộ số tiền lãi phát sinh mà PVB đã trả và số còn nghĩa vụ trả cho các ngân hàng từ khi dự án dừng thi công đến ngày khởi tố vụ án là 543.107.109.418 đồng…
Quá trình điều tra còn xác định, hành vi phạm tội của các bị can khác trong vụ án.
Cơ quan An ninh điều tra xác định vụ án xảy ra tại PVB gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng. Các bị can hầu hết là những người giữ vị trí chủ chốt trong các đơn vị kinh tế quan trọng, được Nhà nước tin tưởng giao quản lý vốn và thực hiện dự án, công trình lớn. Tuy nhiên, quá trình thực hiện, các bị can đã vi phạm pháp luật, gây thiệt hại lớn về kinh tế, khiến dư luận bức xúc nên cần xử lý nghiêm.