Hơn 13 năm qua, được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của các cấp lãnh đạo, sự phối hợp, hợp tác chặt chẽ với các đơn vị, đối tác liên quan, hệ thống Quỹ Bảo vệ và phát triển rừng đã luôn đồng hành và triển khai có hiệu quả chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng (DVMTR) trên cả nước, gặt hái được nhiều kết quả tích cực, đáng khích lệ.
Tiền chi trả DVMTR là một trong những nguồn thu ủy thác từ bên sử dụng DVMTR thông qua Quỹ Bảo vệ và phát triển rừng để chi trả cho bên cung ứng DVMTR theo quy định tại Luật Lâm nghiệp. Việc quản lý, sử dụng tiền DVMTR ủy thác qua Quỹ Bảo vệ và phát triển rừng được thực hiện theo quy định tại Nghị định số 156/2018/NĐ-CP ngày 16/11/2018 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Lâm nghiệp và Nghị định số 91/2024/NĐ-CP ngày 18/7/2024 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 156/2018/NĐ-CP.
Người dân tham gia tuần tra bảo vệ rừng tại tỉnh Yên Bái. Nguồn ảnh: VNFF
Nguồn tiền DVMTR theo Nghị định số 156/2018/NĐ-CP đã hỗ trợ cho công tác quản lý, bảo vệ 7,45 triệu ha rừng, chiếm 53,53% tổng diện tích rừng toàn quốc. Bên cạnh đó, nguồn thu này cũng đã góp phần giúp 235 Ban quản lý rừng đặc dụng, phòng hộ, 99 Công ty lâm nghiệp, 1.611 UBND cấp xã, 377 chủ rừng khác là đơn vị bộ đội, doanh nghiệp và trung tâm nghiên cứu có kinh phí duy trì hoạt động và phục vụ công tác bảo vệ rừng. Ngoài ra, tiền DVMTR giúp cải thiện sinh kế, nâng cao đời sống cho 249.672 chủ rừng là cá nhân, hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng, thôn bản, giúp đồng bào có thêm động lực sống gắn bó với rừng. Việc chi trả tiền DVMTR đến các đối tượng hưởng lợi được thực hiện qua hình thức tài khoản ngân hàng, giao dịch điện tử và bưu chính, đảm bảo tính công khai, minh bạch, hiệu quả.
Bên cạnh 4 loại DVMTR đã được triển khai nhiều năm qua, thì dịch vụ hấp thụ và lưu giữ các-bon của rừng mới đang được thực hiện thí điểm tại vùng Bắc Trung Bộ theo quy định tại Nghị định số 107/2022/NĐ-CP, góp phần bổ sung nguồn tài chính hỗ trợ cho công tác quản lý, bảo vệ rừng tự nhiên, đồng thời giúp cải thiện sinh kế, nâng cao đời sống cho đồng bào nghèo làm nghề rừng, sống phụ thuộc vào rừng của 6 tỉnh vùng Bắc Trung Bộ.
Kết quả của quá trình triển khai thực hiện thí điểm Thỏa thuận chi trả giảm phát thải khí nhà kính vùng Bắc Trung Bộ theo Nghị định số 107/2022/NĐ-CP sẽ trở thành bài học kinh nghiệm, góp phần hoàn thiện cơ sở pháp lý, thể chế hóa loại dịch vụ này trên phạm vi toàn quốc trong thời gian tới. Tuy nhiên, triển khai dịch vụ hấp thụ và lưu giữ các-bon của rừng là vấn đề mới, quan trọng, cần nghiên cứu, đánh giá thận trọng đảm bảo phát huy hợp lý tiềm năng về tín chỉ các-bon rừng trên cơ sở bảo đảm thực hiện mục tiêu cam kết giảm phát thải khí nhà kính theo NDC và các quy định hiện hành.
Việc thực hiện chính sách chi trả DVMTR theo quy định tại Nghị định số 156/NĐ-CP và Nghị định số 91/2024/NĐ-CP tiếp tục được triển khai tích cực và nhận được sự đồng thuận cao của xã hội. Hơn nữa, triển khai thí điểm chuyển nhượng kết quả giảm phát thải và quản lý tài chính thỏa thuận chi trả giảm phát thải khí nhà kính vùng Bắc Trung Bộ theo Nghị định số 107/2022/NĐ-CP đã đánh dấu mốc về bước khởi đầu mở ra tiềm năng mở rộng thêm loại DVMTR mới là dịch vụ hấp thụ và lưu giữ các-bon của rừng, thúc đẩy chi trả dịch vụ môi trường rừng hướng tới phát triển bền vững, góp phần bảo vệ môi trường, bảo tồn đa dạng sinh học các hệ sinh thái rừng và cảnh quan thiên nhiên của rừng, giảm thiểu và thích ứng với biến đổi khí hậu.