Các bị can Nguyễn Thị Kim Anh (SN 1975, Phó Phòng Phòng chống tham nhũng; là Trưởng đoàn Thanh tra); Đặng Hải Anh (SN 1981, Phòng Thanh tra xây dựng 2); bà Nguyễn Thị Kim Liên (SN 1977, Phòng Thanh tra xây dựng 3) và Nguyễn Thùy Linh (SN 1994, Phòng Giám sát, kiểm tra và xử lý sau thanh tra) bị truy tố về tội “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn, chiếm đoạt tài sản” đều có mặt tại tòa.

Khoảng 8h sáng, thư ký phiên tòa bắt đầu phần thủ tục, kiểm tra sự có mặt của người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan. Ông Nguyễn Ngọc Tuấn (Chánh Thanh tra Bộ Xây dựng) được triệu tập tới tòa, nhưng có giấy ủy quyền cho người khác. Ông Bùi Anh Tuấn (Trưởng phòng Giám sát, kiểm tra và xử lý sau thanh tra) vắng mặt.

Khoảng 9h20, nhận thấy phiên tòa chỉ có 30 bị hại và 9 người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan tham dự, còn lại vắng mặt không lý do. Đồng thời, tổng số 3/10 luật sư tham gia bào chữa cho các bị cáo vắng mặt nên thẩm phán đã quyết định hoãn phiên tòa. Ngày mở lại phiên tòa sẽ thông báo sau.

Theo điều tra, căn cứ kế hoạch thanh tra năm 2019 và các văn bản có liên quan, các bị can nêu trên được giao nhiệm vụ thanh tra công tác quy hoạch, quản lý, xây dựng tại một số dự án trên địa bàn UBND huyện Vĩnh Tường (Vĩnh Phúc).

Với động cơ mục đích trục lợi từ hoạt động này, Kim Anh, Kim Liên, Thùy Linh và Hải Anh đã lợi dụng chức vụ được giao để thanh tra ngoài đối tượng, phạm vi thanh tra theo quyết định của Bộ trưởng Bộ Xây dựng.

Kim Anh cũng soạn quyết định thanh tra, trình cấp trên ký, nhưng không ghi rõ đối tượng thanh tra nhằm che giấu việc vượt thẩm quyền của bản thân. Bị cáo không gửi quyết định thanh tra cho chính quyền tỉnh Vĩnh Phúc để phối hợp thực hiện.

Kim Anh chỉ đạo các thành viên trong đoàn yêu cầu 29/29 xã, thị trấn ở Vĩnh Tường cung cấp hồ sơ dự án để kiểm tra trong đó có nhiều công trình đã được thanh tra, kiểm toán trước đó.

Đặc biệt, đoàn thanh tra do Kim Anh dẫn đầu khi làm việc với các xã, thị trấn đã không lập biên bản làm việc hoặc biên bản xác minh; chỉnh sửa kết quả kiểm tra của các thành viên… Các bị cáo ép buộc nhiều doanh nghiệp, đơn vị phải đưa tiền để được bỏ qua sai phạm.

Khi nói chuyện về số tiền phải đưa, Kim Anh viết ra giấy hoặc gõ trên máy tính cho chủ đầu tư, doanh nghiệp xem rồi xóa đi nhằm không bị ghi âm. Kim Anh cũng thỏa thuận với Hải Anh về việc nếu nhà thầu xin giảm nhẹ lỗi, Hải Anh sẽ tự quyết định số tiền họ phải nộp.

Với các lỗi về điều kiện năng lực thi công, Kim Anh và Thùy Linh thống nhất sẽ thu tiền theo tỷ lệ 5% trên giá trị hợp đồng với chủ đầu tư và 0,15% giá trị hợp đồng với nhà thầu thi công.

Số tiền thu được, Hải Anh hoặc Linh giữ 1/3 và 2/3 còn lại Kim Anh sẽ lấy một nửa, còn lại chi chung cho cả đoàn. Những trường hợp không thương lượng được, Hải Anh đưa chủ doanh nghiệp lên gặp Kim Anh để quyết định và khi nhận tiền, Kim Anh đưa lại Hải Anh 1/3. Sau khi lấy tiền, các bị can xé nhỏ phong bì cho vào bồn cầu xả nước.

Nhiều bị hại, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan, luật sư vắng mặt không lý do tại phiên tòa.

Cũng theo điều tra, trong vụ án này, một số thành viên còn lại trong Đoàn thanh tra được xác định không tham gia, bàn bạc với Kim Anh; không đòi hỏi hay nhận tiền từ các doanh nghiệp… nên không bị xử lý hình sự.

Tuy nhiên, để đoàn thanh tra “vòi tiền” doanh nghiệp có trách nhiệm của một số người liên quan, gồm ông Bùi Anh Tuấn – Trưởng phòng Giám sát, kiểm tra và xử lý sau thanh tra Bộ Xây dựng.

Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ của mình, ông Tuấn không giám sát việc ghi chép, quản lý nhật ký thanh tra; không biết đoàn đi thanh tra công trình nào…

Đối với ông Nguyễn Ngọc Tuấn, Chánh Thanh tra Bộ Xây dựng, cơ quan điều tra xác định đã không xem xét kỹ nhưng vẫn ký Quyết định số 100/QĐ-TTr do Kim Anh trình.

Liên quan đến quyết định nêu trên của ông Nguyễn Ngọc Tuấn, Thanh tra Chính phủ đã có văn bản trả lời cơ quan điều tra là “phù hợp quy định pháp luật”. Đồng thời, việc ký quyết định không nêu đối tượng thanh tra là “thiếu sót, không đủ căn cứ xem xét, xử lý về hành vi thiếu trách nhiệm”.

Mặt khác, CQĐT không chứng minh được ông Nguyễn Ngọc Tuấn chỉ đạo đoàn thanh tra làm việc không đúng đối tượng, thu tiền của các đơn vị bị thanh tra hoặc thông đồng, thỏa thuận ăn chia với Kim Anh.

Vì vậy, CQĐT đã đề nghị Bộ Xây dựng xem xét xử lý trách nhiệm của ông Nguyễn Ngọc Tuấn trong việc ký duyệt quyết định thanh tra và trách nhiệm người ra quyết định thanh tra vì để đoàn thanh tra “vòi tiền” doanh nghiệp.