Theo kết luận của Thanh tra Chính phủ, Đề án xây dựng cấp bách hệ thống chống lũ lụt sông cầu kết hợp hoàn thiện hạ tầng đô thị hai bên bờ sông cầu, được HĐND tỉnh chấp thuận và thông qua chủ trương Đầu tư xây dựng Dự án xây dựng cấp bách hệ thống chống lũ lụt sông cầu kết hợp hoàn thiện hạ tầng đô thị hai bên bờ sông cầu được thực hiện theo thình thức PPP (đối tác công tư) với tổng mức đầu tư dự kiến là 18.211,61 tỷ đồng, bao gồm thực hiện dự án BT có tổng mức đầu tư 9.811,61 tỷ (gồm 06 hạng mục) quy mô sử dụng đất là 150 ha và thực hiện dự án khác có quy mô 700 ha với tổng mức đầu tư khoảng 8.400 tỷ đồng để thu hồi vốn dự án BT.

Theo Thanh tra Chính phủ, tháng 8/2016, HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết 17/NQ-HĐND thông qua chủ trương đề xuất dự án nêu trên.

Đến tháng 10/2017, HĐND tỉnh tiếp tục ban hành Nghị quyết 25/NQ-HĐND thông qua chủ trương đề xuất chuyển từ “Dự án” thành “Đề án” thể hiện, vốn đầu tư của nhà nước tham gia thực hiện 9 dự án là 5.611 tỷ đồng, trong đó giải phóng mặt bằng dự án BT là 3.143 tỷ đồng; giải phóng mặt bằng dự án hoàn vốn (dự án khác) là 2.468 tỷ đồng.

Việc UBND tỉnh Thái Nguyên đề xuất, HĐND tỉnh Thái Nguyên đã thông qua chủ trương đề xuất Dự án là không phù hợp với Nghị định 15/2015/NĐ-CP; không được sử dụng vốn đầu tư công để giải phóng mặt bằng cho các dự án hoàn vốn.

Mặt khác, HĐND tỉnh có Nghị quyết số 17 về Chủ trương sử dụng vốn Nhà nước tham gia dự án nhưng tại thời điểm phê duyệt đề xuất dự án ngày 25/8/2016 thì UBND tỉnh Thái Nguyên chưa có Quyết định phê duyệt chủ trương sử dụng vốn nhà nước tham gia thực hiện dự án và không phù hợp với quy định tại Thông tư 02/2016/TT-BKHĐT.

Thanh tra Chính phủ chỉ rõ, với quy mô và tổng mức đầu tư dự kiến nêu trên, dự án thuộc nhóm A, cơ quan lập đề xuất dự án là UBND tỉnh Thái Nguyên, cơ quan thẩm định đề xuất là Bộ KH&ĐT và thẩm quyền quyết định đầu tư là Thủ tướng Chính phủ.

Tuy nhiên, việc UBND tỉnh Thái Nguyên đề xuất, HĐND tỉnh thông qua chủ trương đề xuất dự án là không phù hợp với Nghị định 15/2015/NĐ-CP.

Ngoài việc phê duyệt đề xuất đầu tư dự án (nhóm A) là trái thẩm quyền, UBND tỉnh Thái Nguyên còn ra quyết định phê duyệt Đề án (gồm 9 dự án) khi chưa được HĐND thông qua.

Cũng theo Thanh tra Chính phủ, không có quy định của pháp luật về việc chuyển dự án PPP thành đề án PPP, cũng như không có quy định về việc phê duyệt đề án PPP gồm có các dự án PPP thành phần.

Thanh tra Chính phủ kết luận, việc thay đổi khái niệm trong đầu tư để phù hợp với thẩm quyền quyết định là mang tính chủ quan, thiếu căn cứ pháp luật, không phù hợp với quy định tại Nghị định 15/2015/NĐ-CP.

Kết luận của Thanh tra Chính phủ còn chỉ ra những bất cập, thiếu sót trong báo cáo thẩm định nguồn vốn và phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi dự án. Báo cáo thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn ngân sách nhà nước tham gia dự án được thẩm định không rõ ràng, thiếu chính xác; nguồn vốn ngân sách nhà nước tham gia dự án hỗ trợ bồi thường giải phóng mặt bằng đối với dự án BT và dự án khác (dự án đối ứng dự án BT) không phù hợp với quy định của Nghị định 15/2015/NĐ-CP và Luật Đầu tư công.

Hơn nữa, tại báo cáo thẩm định phương án tài chính, báo cáo nghiên cứu khả thi của Sở Tài chính chỉ thẩm định vốn chủ sở hữu của nhà đầu tư khi thực hiện dự án BT, không tổ chức thẩm định vốn chủ sở hữu của nhà đầu tư khi thực hiện dự án khác là không phù hợp quy định.

Phương án tài chính được UBND tỉnh Thái Nguyên phê duyệt gồm 25 khu đất dự kiến đối ứng dự án BT (có diện tích khoảng 700 ha), trong đó có 7 khu đất thuộc đất công có diện tích 95.186m2. Gồm trụ sở Công ty TNHH thoát nước; Rạp chiếu bóng tỉnh Thái Nguyên; Khách sạn Trung Tín; Bệnh viện chỉnh hình và phục hồi chức năng Thái Nguyên; Trường Mầm non 19/5; Sở Xây dựng; Sân vận động tỉnh Thái Nguyên.

Đáng lưu ý,việc thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi chưa đủ cơ sở; thẩm định phương án tài chính (thu hồi vốn dự án BT; xác định quỹ đất dự kiến thanh toán cho nhà đầu tư) thể hiện việc buông lỏng quản lý .

Trong việc lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án, Thanh tra Chính phủ nhận xét, thời gian đánh giá và thẩm định hồ sơ yêu cầu quá ngắn (trong 1 ngày) so với nội dung cần xem xét đánh giá với quy mô của 9 dự án. Điều này, dẫn tới kết quả đánh giá về năng lực; vốn chủ sở hữu thực hiện dự án BT và dự án khác, vốn vay của nhà đầu tư chưa phù hợp với quy định.

Do vậy, Thanh tra Chính phủ kết luận, việc trên đã vi phạm nghiêm trọng Nghị định 11/2013/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý và phát triển đô thị.

Ngoài ra, việc xác định giá trị và lập kết hoạch vốn đầu tư Nhà nước tham gia dự án chưa được xem xét khi thểm định phương án tài chính của dự án là không phù hợp Nghị định 15/2015/NĐ-CP.

Từ kết quả thanh tra, TTCP đề nghị UBND tỉnh Thái Nguyên rà soát lại toàn bộ quá trình thực hiện dự án, có biện pháp xử lý theo đúng quy định pháp luật đối với các vi phạm được phát hiện qua thanh tra.

Được biết, ông Vũ Hồng Bắc giữ chức Chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên, giai đoạn 2015 – 2020, là người đứng đầu chính quyền tỉnh Thái Nguyên vừa mới nghỉ hưu sẽ chịu trách nhiệm cá nhân như thế nào?

Căn cứ vào kết quả thanh tra, TTCP đã đề nghị Chủ tịch UBND tỉnh thực hiện theo kết luận và UBND tỉnh đã có Kế hoạch 126 yêu cầu các Sở, ngành, địa phương tổ chức xem xét trách nhiệm cá nhân, tập thể liên quan đến các sai phạm tại kết luận của thanh tra chỉ ra.

Báo Pháp luật Việt Nam sẽ tiếp tục thông tin về kết quả xử lý trách nhiệm sau thanh tra./.