Thời gian gần đây, tỉnh Bình Phước đã có những chương trình phát triển kinh tế – xã hội đầy tham vọng để thu hẹp khoảng cách phát triển với các tỉnh, thành trong khu vực Đông Nam bộ. Tuy nhiên, cách điều hành khó hiểu của một số lãnh đạo UBND tỉnh trong giải quyết các vụ việc liên quan đến lợi ích chính đáng của người dân được pháp luật bảo vệ khiến chỉ số năng lực cạnh tranh của tỉnh luôn ở nhóm thấp nhất cả nước mà trường hợp của ông Hồ Trọng Biên sau đây là một ví dụ.

Đất phù hợp quy hoạch, sử dụng liên tục, ổn định

Theo trình bày của ông Biên, vào năm 1988, gia đình ông có khai khoang một khu đất diện tích khoảng 5.000m2, tọa lạc tại khu phố Phú Mỹ, phường Tân Phú, TP Đồng Xoài để trồng điều và sử dụng ổn định từ đó đến nay. Năm 2017 ông Biên làm đơn xin cấp Giấy chứng nhận quyền sử đất (GCNQSDĐ) nhưng chưa được cơ quan chức năng cấp. Sau đó, ông gửi đơn kiến nghị lên Tỉnh ủy Bình Phước và Tỉnh ủy có văn bản chuyển đơn của đến UBND tỉnh giải quyết theo thẩm quyền.

Ngày 15/7/2020, UBND tỉnh Bình Phước có Quyết định số 1590/QĐ-UBND thành lập đoàn Thanh tra (Đoàn TT-1590) quá trình sử dụng đất của ông Biên với thành phần gồm gồm Sở TN-MT, Thanh tra tỉnh, ban Quản lý các khu kinh tế (BQLKKT), UBND TP Đồng Xoài cùng tiến hành xác minh nguồn gốc khu đất. Sau thời gian xác minh, Đoàn TT-1590 đã có báo cáo số 40/BC-ĐT với nội dung:

Thửa đất ông Biên kiến nghị cấp GCNQSDĐ có nguồn gốc là đất trồng cao sư từ thời Pháp thuộc, sau giải phóng được Công ty Cao su (CS) Đồng Phú tiếp quản và năm 1995 được UBND tỉnh cấp sổ đỏ cho Công ty với diện tích 9.160, 25 ha (thuộc thửa số 228-CN, tờ bản đồ địa chính Nông trường Thuận Phú). Do công ty quản lý không chặt chẽ nên để một số hộ dân sinh sống, lấn chiếm sử dụng trong đó có hộ ông Biên.

Năm 2004, UBND tỉnh Bình Phước đã có Quyết định số 2772/QĐ-UB thu hồi đất của Công ty CS Đồng Phú giao cho BQLKKT nhưng việc giao nhận chỉ diễn ra trên bản đồ mà không thực hiện giao nhận về diện tích, ranh mốc, vị trí cụ thể ngoài thực địa.

Đến năm 2007, khi UBND tỉnh có quyết định thu hồi đất của BQLKKT giao cho trường Cao đẳng nghiệp vụ CS để xây dựng Trung tâm sát hạch lái xe và năm 2009 thì bàn giao ngoài thực địa cũng không có thửa đất 5.000m2 ông Biên đang sử dụng. Đoàn TT-1590 cũng làm việc với UBND TP Đồng Xoài thì khu đất được quy hoạch khu dân cư theo Quyết định số 1501/QĐ-UBND ngày 6-7-2020 của UBND tỉnh về phê duyệt điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 của TP Đồng Xoài.

Căn cứ theo Luật Đất đai 2013 và điểm C, Khoản 2, Điều 22 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP (ngày 15/5/2014) quy định “việc xử lý cấp GCNQSDĐ, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất đối với hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất có vi phạm pháp luật đất đai trước ngày 1/7/2014” thì “Trường hợp lấn, chiếm đất và nay đang sử dụng vào mục đích sản xuất nông nghiệp hoặc làm nhà ở và không thuộc quy hoạch bảo vệ và phát triển rừng đặc dụng, rừng phòng hộ, xây dựng công trình hạ tầng giao thông thì người đang sử dụng đất được xem xét cấp GCNQSDĐ, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất”.

Do đó, Đoàn TT-1590 đã kiến nghị UBND tỉnh ban hành kết luận thanh tra, thừa nhận: “Thửa đất ông Biên kiến nghị cấp GCNQSDĐ là có cơ sở để xem xét” đồng thời kiến nghị “giao UBND TP Đồng Xoài căn cứ theo quy định pháp luật hiện hành xem xét cấp GCNQSDĐ cho hộ ông Biên”. 

Đủ căn cứ nhưng không cấp sổ đỏ cho công dân

Vụ việc đến đây xem như đã ngã ngũ nhưng thật bất ngờ là đến ngày 31/12/2020, UBND tỉnh Bình Phước tiếp tục ban hành Thông báo số 742/TB-UBND chỉ đạo Đoàn TT-1590 tiếp tục xác minh lần 2. Và ngày 13/1/2021, đoàn TT-1590 đã có văn bản số 41/BC-ĐTTr bổ sung kết quả thanh tra, tiếp tục đề nghị UBND tỉnh cấp GCNQSDĐ cho gia đình ông Biên.

Thấy chưa “yên tâm” nên ngày 15/3/2021, UBND tỉnh Bình Phước đã có văn bản số 836/UBND-TD gửi Bộ TN-MT về hướng giải quyết đối với trường hợp đất của ông Biên. Đến ngày 21/6/2021, Tổng cục Quản lý đất đai được Bộ TN-MT ủy quyền đã có công văn số 1261/TCQLĐĐ phúc đáp công văn của UBND tỉnh Bình Phước trả lời về vụ việc như sau:

Theo đó, nếu khu đất do hộ ông Biên sử dụng không thuộc diện tích đất do cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao cho Công ty CS Đồng Phú quản lý, sử dụng nhưng bị khoanh vào ranh giới của Công ty CS Đồng Phú thì xem xét cấp GCNQSDĐ cho ông Biên theo quy định tại Điều 101 của Luật Đất đai, Điều 20 của Nghị định 43/2014. Và trường hợp “có cơ sở khẳng định diện tích đất ông Biên đang sử dụng có nguồn gốc lấn, chiếm đất của Công ty CS Đồng Phú thì xem xét giải quyết cấp GCNQSDĐ theo quy định tại Điều 22, Nghị định số 43/NĐ-CP.

Sự việc tưởng chừng đến đây chấm dứt thì đến ngày 25/6/2021, UBND tỉnh tiếp tục chỉ đạo Đoàn TT-1590 xác minh lần 3 đối với khu đất nêu trên và đến ngày 4/8/2021, Đoàn TT-1590 đã có báo cáo số 124 gửi UBND tỉnh về việc tham mưu giải quyết đơn kiến nghị của ông Hồ Trọng Biên.

Báo cáo của Đoàn nêu rõ: “Năm 2007 khi thu hồi đất của BQLKKT giao cho trường Cao đẳng Nghiệp vụ CS thì các bên “mới tiến hành bàn giao ngoài thực địa và khi bàn giao không có thửa đất ông Biên đang kiến nghị cấp GCNQSDĐ” và dù khu đất ông Biên đang sử dụng có nguồn gốc lấn chiếm đất do Công ty CS Đồng Phú quản lý nhưng ngay từ đầu khi ông Biên khai hoang, sử dụng đến khi bàn giao cho BQKKKT trước đó cũng không được bàn giao ngoài thực địa đối với thửa đất ông Biên đang sử dụng và đến nay chưa hề có văn bản nào ghi nhận, xử lý việc lấn chiếm đất của ông Biên và “ông Biên vẫn sử dụng ổn định từ đó đến nay”.

Chiếu theo quy định pháp luật được quy định tại điểm C, Khoản 22 Nghị định 43/2014, Đoàn TT1590 tiếp tục bảo lưu quan điểm, kiến nghị UBND tỉnh cấp GCNQSDĐ cho ông Biên “là phù hợp và có cơ sở” và cũng giao UBND TP Đồng xoài xem xét cấp GCNQSDĐ cho hộ ông Biên”.

Mọi việc đã quá rõ ràng nhưng thật trớ trêu là ngày 8/10/2021, bà Trần Tuệ Hiền (Chủ tịch UBND tỉnh Bình Phước) đã có công văn số 3432/UBND-TD trả lời đơn kiến nghị của ông Biên với nội dung: “Không cấp GCNQSDĐ cho hộ ông Biên” và giao UBND TP Đồng Xoài tiến hành thu hồi để làm công trình cộng cộng dù trước đó, ngày 6/7/2020 chính UBND tỉnh đã có Quyết định số 1501/QĐ-UBND về phê duyệt điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 của TP Đồng Xoài thì khu đất được quy hoạch khu dân cư?

Dư luận đang rất thắc mắc: Vì sao lãnh đạo UBND tỉnh Bình Phước vẫn cố tình từ chối cấp GCNQSDĐ cho người dân đã được pháp luật bảo vệ? Báo Pháp luật Việt Nam sẽ tiếp tục thông tin đến bạn đọc về vụ việc hy hữu này.