Theo phản ánh của người dân, những ngày vừa qua, tại nhiều tuyến phố thuộc địa bàn hai quận Tây Hồ và Nam Từ Liêm như An Dương và Nghi Tàm diễn ra tình trạng ùn ứ, tồn đọng lượng lớn rác thải sinh hoạt. Các đống rác thải lớn, nhỏ chất đầy bên đường, bốc mùi xú uế nồng nặc. Lý do ùn ứ, tồn đọng rác thải được người dân cho biết, công ty thực hiện việc thu gom rác thải tại khu vực này là Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển công nghệ cao Minh Quân (Công ty Minh Quân) đã chậm trả lương cho công nhân, dẫn đến việc công nhân đình công, không chịu vận chuyển rác và cẩu rác. Theo anh Hải Trung, một chủ cửa hàng kinh doanh tại đầu đường phố Yên Phụ, ngay gần điểm tập kết rác cho biết: “Vào mấy ngày trước, rác thải chất thành đống lớn nhỏ, ngổn ngang ngoài đường và bốc mùi hôi thối. Nước rỉ rác chảy ra bốc mùi khó chịu, cho nên tôi và một số hộ dân gần đây rất bức xúc, không bán hàng được bởi rác ngập ngụa, không có khách vào mua hàng. Bán hàng để mưu sinh là quan trọng, nhưng cũng không quan trọng bằng sức khỏe của bản thân và những người thân trong gia đình”. Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết, đây không phải là lần đầu xảy ra tình trạng nêu trên. Trước đó, tại quận Nam Từ Liêm, trong đó phường Cầu Diễn, Mỹ Đình… cũng từng bị người dân phản ánh về tình trạng rác không được thu gom kịp thời, rác thải tập kết tràn ra lòng đường, gây ô nhiễm môi trường và mất mỹ quan đô thị. Được biết, ngay sau khi sự việc được phản ánh, các điểm tồn đọng rác thải sinh hoạt trên các tuyến phố cơ bản đã được thu gom. Song, dư luận vẫn tỏ ra nghi ngại bởi năng lực thực hiện việc thu gom và vận chuyển rác của Công ty Minh Quân, đồng thời mong muốn di chuyển địa điểm tập kết rác thu gom đến vị trí khác, để không ảnh hưởng đến cuộc sống sinh hoạt và kinh doanh của người dân tại đây.
Liên quan vấn đề nêu trên, qua tìm hiểu, chúng tôi được biết, sự việc tồn đọng rác thải dài ngày tại phường Yên Phụ (quận Tây Hồ), phường Cầu Diễn (quận Nam Từ Liêm), thuộc địa bàn do Công ty Minh Quân phụ trách hay tình trạng tập kết hàng trăm tấn rác giữa khu dân cư tại quận Cầu Giấy, thuộc Công ty CP Môi trường và Dịch vụ đô thị Vĩnh Yên quản lý, xảy ra trong thời gian qua không phải là mới. Mặc dù, có nguyên nhân do đầu tháng 11, bãi rác Nam Sơn tiếp tục gặp sự cố khiến việc thu gom, duy trì vệ sinh môi trường trên địa bàn TP gặp nhiều khó khăn. Song, khi bãi rác Nam Sơn đã thông được mấy ngày, tình trạng ùn ứ rác tại khu vực này vẫn diễn ra là điều khó có thể chấp nhận được. Tương tự, tại địa bàn quận Nam Từ Liêm và một phần quận Tây Hồ do Công ty Minh Quân quản lý, tình trạng đơn vị trúng thầu thường xuyên bỏ quên rác từ ngày này sang ngày khác gây bức xúc trong dư luận.
Theo các chuyên gia trong lĩnh vực môi trường, sở dĩ tình trạng ùn ứ rác thải vẫn xảy ra là do trước năm 2017, TP Hà Nội giao các quận, huyện, thị xã thực hiện phương thức đấu thầu với các doanh nghiệp môi trường thực hiện dịch vụ thu gom, vận chuyển rác thải sinh hoạt, duy trì vệ sinh môi trường. Do mỗi địa phương xây dựng tiêu chí lựa chọn nhà thầu khác nhau cho nên chất lượng vệ sinh môi trường không đồng đều… Khắc phục tình trạng nêu trên, từ năm 2017, thành phố chuyển sang phương thức đấu thầu tập trung công tác vệ sinh môi trường, thu gom, vận chuyển rác thải trên địa bàn toàn thành phố. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện đã phát sinh nhiều bất cập. Nhiều tiêu chí của nhà thầu chưa đáp ứng được các chỉ đạo của Chính phủ đối với công tác quản lý chất thải rắn tương ứng với những mục tiêu đề ra đối với từng chủng loại rác; cũng như chưa đưa ra các yêu cầu tuân theo quy định hiện hành về môi trường của UBND thành phố Hà Nội ban hành. Bên cạnh đó, phương thức tổ chức sản xuất vẫn chưa có sự cải tiến rõ nét, chưa thật sự ưu tiên cơ giới hóa, nên xe gom rác vẫn lạc hậu, chưa được cải tiến qua nhiều năm sử dụng; các điểm cẩu, tập kết rác còn nhếch nhác chưa có quy chuẩn kỹ thuật; xe ô-tô chuyên dùng chưa kín khít, vẫn còn hiện tượng để chảy nước rác ra đường; lực lượng lao động thủ công chưa chuyên nghiệp, chuẩn hóa…Ngoài ra, một số gói thầu trên cùng một địa bàn, nhưng có hơn một đơn vị cùng thực hiện như quận Tây Hồ, Long Biên, Hoàng Mai, Nam Từ Liêm, Bắc Từ Liêm, Hà Đông… khiến công tác tổ chức sản xuất và quản lý trên một địa bàn thiếu đồng bộ, hoạt động còn manh mún, hình thành nhiều điểm mất vệ sinh tại khu vực điểm giáp ranh giữa các đơn vị, quận, huyện…
Để giải quyết tình trạng nêu trên, ngày 20-11-2020, UBND thành phố Hà Nội đã có Công văn số 10130/VP-ĐT, thông báo ý kiến chỉ đạo của Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội về việc xử lý thông tin về tình trạng tồn đọng rác tại các quận Tây Hồ, Nam Từ Liêm. Theo đó, giao UBND các quận: Tây Hồ, Nam Từ Liêm nghiêm túc rút kinh nghiệm trong việc để xảy ra tình trạng tồn đọng rác thải trên địa bàn; tổ chức kiểm tra thực tế việc gây ô nhiễm môi trường do tồn đọng rác thải, xác định rõ nguyên nhân, không để xảy ra tình trạng nêu trên, xử lý trách nhiệm đối với đơn vị thầu cung cấp dịch vụ để xảy ra tình trạng tồn đọng rác”. Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Hà Nội phối hợp Công ty Minh Quân tại các quận Tây Hồ, Nam Từ Liêm trong việc thu gom, vận chuyển rác thải tồn đọng và xử lý môi trường tại các khu vực tập kết rác…Cùng với việc thực hiện nghiêm chỉ đạo của lãnh đạo UBND thành phố Hà Nội, thời gian tới, để từng bước khắc phục những bất cập trong công tác thu gom rác thải, trước hết cần tập trung làm tốt việc tổ chức đấu thầu công tác duy trì vệ sinh môi trường trong giai đoạn 2021- 2024. Các cơ quan chức năng cần có sự phối hợp trong việc kiểm tra, rà soát khối lượng các gói thầu duy trì vệ sinh môi trường đang thực hiện có phát sinh tăng – giảm để chỉnh theo quy định. Yêu cầu đơn vị cung ứng dịch vụ duy trì vệ sinh môi trường trên địa bàn nghiêm túc thực hiện các nội dung đã cam kết. Đối với các đơn vị để xảy ra vi phạm, nếu không khắc phục tồn tại sẽ không xét hồ sơ tham gia dự thầu các gói thầu duy trì vệ sinh môi trường trong giai đoạn tiếp theo. Đồng thời, thực hiện xây dựng, hoàn chỉnh phương án tổ chức sản xuất, duy trì vệ sinh môi trường, thu gom, vận chuyển rác thải, công khai kết quả để người dân địa phương giám sát…
Để nâng cao hiệu quả công tác thu gom, xử lý rác thải theo hình thức đấu thầu, việc xây dựng các tiêu chí đấu thầu phải bảo đảm quy định hiện hành. Đơn cử, khối lượng rác theo phạm vi gói thầu phải phù hợp quy hoạch phân luồng vận chuyển rác về các khu xử lý, phù hợp công suất xử lý tại các khu xử lý theo Quy hoạch số 609/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ đến năm 2025.
NGUYỄN HIỀN
Chuyên gia Bộ Tài nguyên và Môi trường
Là một đơn vị thu gom rác, nhưng thời gian qua để xảy ra tình trạng tồn đọng rác gây ô nhiễm môi trường, điều này khiến dư luận đặt ra câu hỏi về năng lực đảm trách của Công ty Minh Quân. Đề nghị các ngành chức năng TP Hà Nội cần xem xét kỹ khi đấu thầu, tránh tình trạng vòng tròn luẩn quẩn như hiện nay, và người cuối cùng phải gánh chịu hậu quả lại chính là người dân lao động.
TRẦN VĂN SINH
(Quận Tây Hồ, Hà Nội)
Tình trạng chậm trễ thu gom rác tại khu vực địa bàn phường Xuân Phương diễn ra thường xuyên. Có khi hai ngày mới lại có công nhân thu gom rác một lần, gây mùi hôi thối, nồng nặc, ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt. Cao điểm vào những ngày hè, thời tiết nắng nóng, rác bốc mùi nồng nặc, gây ô nhiễm không khí nghiêm trọng.
TRẦN VĂN THÙY
(Phường Xuân Phương, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội)