Mới đây, Văn phòng Chính phủ ban hành thông báo Kết luận của Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình tại cuộc họp về triển khai hệ thống thu phí điện tử không dừng tại các trạm thu phí của Tổng Công ty Đầu tư và Phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC).

Nhằm tăng cường minh bạch trong hoạt động thu phí, văn minh, thuận tiện cho người tham gia giao thông, tiết kiệm chi phí xã hội, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu triển khai hệ thống thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ theo hình thức điện tử không dừng để thay thế cho phương thức thu phí thủ công, một dừng. Việc đầu tư thu phí theo hình thức điện tử không dừng đã được triển khai phổ biến trên thế giới, tuy nhiên Việt Nam chưa có nhiều kinh nghiệm.Theo Phó Thủ tướng, hiện nay VEC đang quản lý, khai thác 5 dự án đường cao tốc, bao gồm: Cầu Giẽ – Ninh Bình; Hà Nội – Lào Cai; Đà Nẵng – Quảng Ngãi; Thành phố Hồ Chí Minh – Long Thành – Dầu Giây và Bến Lức – Long Thành. Các dự án này được VEC thực hiện đầu tư xây dựng bằng vốn vay lại của Chính phủ từ các nguồn vốn vay ODA, khi triển khai thực hiện các dự án chỉ đầu tư theo phương thức thu phí thủ công, một dừng, chưa xem xét đến việc thu phí theo hình thức điện tử không dừng.

Thời gian qua, Bộ Giao thông vận tải, VEC đã triển khai lắp đặt thiết bị đối với các trạm thu phí trên tuyến Cầu Giẽ – Ninh Bình và đang vận hành tương đối tốt, giảm thiểu tình trạng ùn tắc giao thông trên tuyến này. Hiện nay, vướng mắc lớn nhất làm chậm triển khai hệ thống thu phí điện tử không dừng đối với các dự án còn lại của VEC là chưa xác định được nguồn vốn để đầu tư, lắp đặt thiết bị thu phí.

Để bảo đảm mục tiêu theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Quyết định số 19/2020 về việc thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ theo hình thức điện tử không dừng, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Giao thông vận tải chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, VEC nghiên cứu, lựa chọn phương án đầu tư phù hợp để quyết định theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền xem xét quyết định.

Trong đó, Phó Thủ tướng yêu cầu tập trung 3 phương án:

Phương án 1: Nghiên cứu lập dự án đầu tư xây dựng hệ thống thu phí không dừng và sử dụng nguồn vốn ngân sách Nhà nước điều chuyển từ các dự án chậm giải ngân của Bộ Giao thông vận tải theo quy định của pháp luật.

Phương án 2: Sử dụng nguồn thu phí tại các dự án của VEC để đầu tư, lắp đặt thiết bị thu phí và vận hành hệ thống thu phí tự động không dừng tại các dự án của VEC trên cơ sở không ảnh hưởng đến khả năng trả nợ của VEC phù hợp quy định của pháp luật.

Phương án 3: Huy động nguồn vốn của các nhà đầu tư (nhà cung cấp dịch vụ dự án giai đoạn 1, nhà cung cấp dịch vụ dự án giai đoạn 2, VEC) để đầu tư. Quá trình triển khai thực hiện phải đảm bảo hiệu quả, minh bạch, tiết kiệm, tuân thủ quy định pháp luật.

Việc triển khai dự án thu phí không dừng sẽ đem lại lợi ích cho xã hội và các nhà cung cấp dịch vụ. Khi các trạm thu phí cửa ngõ hoàn thành, các phương tiện sử dụng nhiều, doanh thu tăng sẽ góp phần hoàn thành phương án tài chính của các dự án BOT.