Trong bảy tháng năm 2020, Công ty Điện lực Quảng Bình (PC Quảng Bình) đã phát hiện và xử lý 2.875 vụ vi phạm sử dụng điện, trong đó có 39 vụ trộm cắp điện, 32 vụ vi phạm công suất, 498 vụ vi phạm giá điện và 2.306 vụ vi phạm khác. Tổng số tiền truy thu bồi thường và tiền phạt vi phạm hành chính hơn 490 triệu đồng, tổng sản lượng điện truy thu là 21.434 kWh.
Các đối tượng trộm cắp điện năng thường là các cơ sở sản xuất, hộ gia đình. Thậm chí, một số nơi xảy ra tình trạng ăn cắp điện tập thể, nên khi PC Quảng Bình tiến hành kiểm tra, các đối tượng này liền thông báo cho nhau, gây khó khăn cho việc phát hiện và xử lý theo quy định của pháp luật. Hành vi trộm điện phổ biến là khoan nắp điện kế và dùng vật nhọn xuyên qua lỗ khoan làm đĩa điện kế không quay được. Có nhiều trường hợp phá chì niêm phong đồng hồ đo điện rồi gắn thanh nam châm cho tác động đến đồng hồ điện. Nhiều trường hợp câu móc trực tiếp trên lưới hạ thế, điều này rất nguy hiểm vì khả năng dẫn đến tai nạn rất cao. Thực tế đã có trường hợp bị tai nạn điện giật chết hoặc bị thương do câu móc đường dây điện trái phép.
Theo lãnh đạo PC Quảng Bình, là “điểm nóng” về trộm cắp điện năng và các thiết bị ngành điện, thời gian qua, Điện lực Quảng Trạch đã thực hiện nhiều biện pháp tuyên truyền về an toàn sử dụng điện; kiểm tra, kịp thời xử lý các vụ vi phạm. Mới đây, tổ kiểm tra giám sát mua bán điện, Điện lực Quảng Trạch đã phối hợp cùng tổ quản lý khu vực Ba Đồn tiến hành kiểm tra sử dụng điện của tất cả khách hàng thuộc trạm biến áp Xóm Giếng. Đoàn kiểm tra phát hiện tại trụ B-12, xuất tuyến B thuộc khu phố 6, phường Ba Đồn, thị xã Ba Đồn, có một hộ đã cắt xẻ cáp nguồn vào công-tơ ba pha tại pha C đấu nối và kéo vào sử dụng điện mục đích kinh doanh dịch vụ bể bơi, dùng điện mà không qua đồng hồ đo điện. Đoàn kiểm tra lập biên bản vi phạm, thực hiện truy thu theo quy định với sản lượng truy thu 5.863 kWh, tương ứng số tiền gần 30 triệu đồng. Điện lực Quảng Trạch đã chuyển hồ sơ vi phạm và chính quyền địa phương đã thực hiện xử phạt vi phạm hành chính 15 triệu đồng đối với hộ kinh doanh này.
Tại huyện Bố Trạch, đơn vị quản lý điện cũng đã phát hiện hai hộ gia đình ở xã Nam Trạch có hành vi trộm điện. Trước đó, qua các biện pháp nghiệp vụ như theo dõi, kiểm soát số liệu các trạm biến áp có tổn thất cao và sàng lọc đối tượng khách hàng có sản lượng điện bất thường trên chương trình RF-Spider, tổ kiểm tra giám sát mua, bán điện Điện lực Bố Trạch khoanh vùng được các khách hàng nghi ngờ vi phạm sử dụng điện để xử lý. Tại hai hộ gia đình trên, hộp đồng hồ bị phá niêm phong chì và đấu trực tiếp vào hàng kẹp đô-mi-nô để sử dụng điện không qua hệ thống đo đếm. Ngay sau khi phát hiện, nhân viên điện lực đã lập biên bản vi phạm, buộc các hộ vi phạm bồi thường sản lượng điện bị trộm lần lượt là 2.832 kWh và 1.825 kWh, tương ứng với tổng số tiền bồi thường là hơn 18,3 triệu đồng. UBND huyện Bố Trạch đã ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính hai hộ dân với tổng số tiền là 15 triệu đồng.
Trưởng Phòng kiểm tra giám sát mua, bán điện PC Quảng Bình, Vi Thế Hảo cho biết, với khả năng chuyên môn của đội ngũ kiểm tra viên của PC Quảng Bình hiện nay, việc phát hiện hành vi trộm cắp điện tại hiện trường là không khó. Nhưng để thuyết phục, buộc khách hàng vi phạm hợp tác, công nhận hành vi trộm cắp điện không dễ. Vì vậy, sự có mặt chứng kiến của đại diện chính quyền địa phương khi phát hiện vụ việc là rất quan trọng. Thực tế, đã có trường hợp vi phạm nhưng khách hàng vẫn tỏ ra chống đối chính quyền và công an địa phương. Mặt khác, khách hàng sử dụng điện trải rộng khắp các địa bàn, kẻ trộm cắp điện tìm mọi cách, mọi thời điểm để vi phạm; việc theo dõi, giám sát chuyên môn cũng không phải liên tục, thường xuyên, nên đây là vấn đề khó khăn, thách thức đối với hoạt động kiểm tra sử dụng điện của ngành điện. Vì thế, trong công tác phòng, chống nạn trộm cắp điện, điều quan trọng là đẩy mạnh việc tuyên truyền, giáo dục ý thức chấp hành pháp luật của người dân trong sử dụng điện. Để công tác này ngày càng hiệu quả, bên cạnh nỗ lực tuyên truyền, kiểm tra của ngành điện thì cần sự vào cuộc của chính quyền địa phương các cấp trong việc vận động nhân dân chấp hành đúng các quy định an toàn trong sử dụng điện, đồng thời phối hợp chặt chẽ với đơn vị quản lý điện kiểm tra, phát hiện, xử lý nghiêm các trường hợp trộm cắp điện theo quy định.
Để thực hiện tốt công tác kiểm tra, xử lý và ngăn ngừa vi phạm sử dụng điện, nhằm góp phần giảm tổn thất điện, bảo đảm nguồn điện cung cấp cho khách hàng, thời gian tới, PC Quảng Bình tiếp tục sử dụng các phần mềm quản lý đo đếm điện từ xa để tăng cường kiểm tra, kịp thời phát hiện, ngăn chặn và xử lý các vụ trộm cắp điện, đồng thời đẩy mạnh công tác tuyên truyền đến cộng đồng, nâng cao ý thức tự giác chấp hành pháp luật của người dân trong quá trình sử dụng điện, không tiếp tay cho các hành vi trộm cắp điện, kịp thời phát hiện và tố giác các trường hợp vi phạm sử dụng điện. Ngành điện cũng tăng cường phối hợp, hỗ trợ và đốc thúc cơ quan có thẩm quyền trong công tác xử phạt vi phạm hành chính, nắm bắt kịp thời tình hình xử phạt vi phạm hành chính đối với từng trường hợp vi phạm cụ thể. Định kỳ hằng quý, các chi nhánh điện lực làm việc với UBND huyện để báo cáo đánh giá công tác xử phạt vi phạm hành chính, từ đó đề ra giải pháp nhằm xử phạt nghiêm đối với các trường hợp trộm cắp điện.
Ông Vi Thế Hảo cho rằng, việc phát hiện các hành vi trộm cắp điện góp phần quan trọng trong việc giảm tổn thất điện năng, tăng cường kỷ cương, góp phần giữ gìn trật tự an toàn xã hội. Hiệu quả công tác này không chỉ ở việc lập được nhiều biên bản, thu được tiền bồi thường và phạt vi phạm mà ở việc ngăn chặn, giáo dục, phòng ngừa không để hiện tượng trở nên phổ biến, gây thiệt hại đối với ngành điện, gây bức xúc trong nhân dân và ảnh hưởng đến an toàn trật tự xã hội ở các địa phương.
Theo khoản 9, Điều 12, Nghị định 134/2013/NĐ-CP của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực điện lực, nêu rõ: Phạt tiền từ 2 đến 50 triệu đồng đối với hành vi trộm cắp điện dưới mọi hình thức với số lượng đến dưới 20 nghìn kWh điện. Riêng trường hợp trộm cắp điện từ 20 nghìn kWh trở lên thì cơ quan chức năng chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra để truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định.