Theo TTCP, DA là công trình trọng điểm quốc gia do Thủ tướng Chính phủ quyết định phê duyệt chủ trương đầu tư, thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất vào mục đích phát triển kinh tế theo Khoản 1, Điều 38, Luật Đất đai năm 2003.

DA được áp dụng các cơ chế chính sách về thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ di dân và tái định cư tương tự DA Thủy điện Sơn La theo Quyết định số 02/2007/QĐ-TTg ngày 9/1/2007 và các quyết định điều chỉnh, bổ sung của Thủ tướng Chính phủ.

Việc thu hồi đất, bồi thường hỗ trợ, tái định cư được thực hiện theo quy định của Chính phủ quy định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất và các quy định khác có liên quan.

Giá đất ở, đất sản xuất nông nghiệp được áp dụng để bồi thường khi thu hồi đất của các hộ dân để thực hiện DA là giá do UBND tỉnh Lai Châu công bố hàng năm.

Tại Quyết định số 834/QĐ-TTg ngày 18/6/2009, Thủ tướng Chính phủ đã giao cho UBND tỉnh Lai Châu là Chủ đầu tư DA bồi thường, di dân, tái định cư; nguồn vốn của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và UBND tỉnh Lai Châu được phân bổ hơn 1,7 nghìn tỷ đồng.

Như vậy, số tiền chi trả cho việc thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ khi thu hồi đất để thực hiện DA đầu tư và xây dựng các khu, điểm tái định cư là nguồn vốn của EVN, các hộ nhận đất ở tái định cư được cân đối giá trị đất ở đầu đi và đầu đến theo quy định.

Thế nhưng, UBND tỉnh Lai Châu giao cho Ban Quản lý (BQL) DA Xây dựng cơ bản & Hỗ trợ bồi thường di dân tái định cư huyện Tân Uyên, BQL DA di dân tái định cư Thủy điện Huội Quảng, Bản Chát (BQL DA huyện Than Uyên) thực hiện xác định đơn giá đất ở, tính toán và quyết định giá trị đất ở giao cho các hộ tái định cư là chưa đúng theo quy định của pháp luật.

Trên cơ sở số liệu về kết quả công tác thu hồi đất ở, đất nông nghiệp; đơn giá đất tại nơi đi và nơi đến do huyện Than Uyên và huyện Tân Uyên cung cấp, tổ công tác TTCP đã tạm tính số tiền huyện Tân Uyên phải thu lại của 261 hộ dân là hơn 2,2 tỷ đồng; số tiền huyện Than Uyên phải thu lại của 10 hộ dân hơn 54,6 triệu đồng và phải trả cho 149 hộ là hơn 833,3 triệu đồng.

Như vậy, các hộ dân đề nghị không trừ giá trị đất được giao tại nơi tái định cư có một phần cơ sở xem xét.

Đối với đề nghị xem xét lại việc thanh toán đất nương, kiểm đếm diện tích đất ruộng, thanh toán tiền bồi thường, thực hiện phương án hỗ trợ đời sống, việc đền bù đất đã có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất từ năm 1994… qua rà soát, đối chiếu các phương án bồi thường hỗ trợ thiệt hại về đất, tài sản trên đất của các hộ dân thu hồi (đầu đi), cho thấy, tổng số kinh phí chi trả thiếu cho các hộ dân tại huyện Than Uyên và Tân Uyên là hơn 5,1 tỷ đồng. Đến thời điểm hiện tại, còn 18 hộ tại bản Pắc Khoa, xã Tà Mít chưa được UBND huyện Tân Uyên ra quyết định điều chỉnh, chi trả bổ sung với tổng số tiền hơn 112,9 triệu đồng…

Kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm tổ chức, cá nhân có liên quan

Trên cơ sở kết quả rà soát, kiểm tra, TTCP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Chủ tịch UBND tỉnh Lai Châu nghiên cứu đề xuất với Thủ tướng Chính phủ phương án cấp nước và cam kết đảm bảo nước sinh hoạt cho các hộ dân tại các khu, điểm tái định cư.

Trước mắt rà soát những công trình nước sinh hoạt, công trình thủy lợi bị hư hỏng phải khắc phục, bố trí nguồn lực để tiến hành sửa chữa phục vụ cho đời sống của người dân.

Thành lập các tổ vận hành để điều tiết nước sinh hoạt hợp lý tại các điểm tái định cư, thực hiện cấp nước thường xuyên và kịp thời khắc phục, sửa chữa những hư hỏng nhỏ trong quá trình vận hành.

Đối với công trình thủy lợi Nậm Mở (Mường Kim – Tà Mung), phối hợp với tỉnh Yên Bái sớm triển khai, hoàn thiện toàn tuyến để đưa công trình vào khai thác, cung cấp nước tưới tiêu toàn tuyến và cho điểm tái định cư Mường Kim.

Thực hiện chi trả cho 18 hộ tại bản Pắc Khoa, xã Tà Mít hơn 112,9 triệu đồng do áp dụng sai chính sách hỗ trợ đối với đất nông nghiệp trong khu dân cư và đất vườn ao không được công nhận là đất ở. Đây là số tiền đến thời điểm hiện tại chưa chi trả cho 18 hộ dân còn lại.

Trong quá trình thực hiện chỉ trả cho các hộ dân để tránh xảy ra tình trạng thắc mắc, khiếu kiện đông người gây mất an ninh trật tự, UBND tỉnh nghiên cứu đề xuất với Thủ tướng Chính phủ phương án xử lý số tiền này.

Bên cạnh đó, giải quyết trả lời dứt điểm các hộ dân bản Tân Muôn, thị trấn Tân Uyên, huyện Tân Uyên về việc vận chuyển và chi trả tiền hỗ trợ vận chuyển đến nơi tái định cư cho các hộ dân.

Rà soát, xác định thực tế về việc xử lý chênh lệch giá trị đất nơi đi và nơi đến tái định cư, xác định chính xác số tiền phải thu của các hộ dân và phải trả cho các hộ dân theo đúng quy định của pháp luật. Số tiền tạm tính trên cơ sở số liệu về kết quả công tác thu hồi đất ở, đất nông nghiệp, đơn giá đất tại nơi đi và nơi đến của huyện Than Uyên và huyện Tân Uyên cấp với số tiền phải thu lại của 271 hộ dân do đã trả vượt quá là hơn 2,2 tỷ đồng và số tiền còn phải trả cho 149 hô dân do chưa trả đủ là 833,3 triệu đồng.

Kiểm tra, rà soát diện tích các loại đất đã được UBND huyện Than Uyên và UBND huyện Tân Uyên thực hiện thu hồi, bồi thường, hỗ trợ nhưng không có quyết định thu hồi của UBND tỉnh. Trên cơ sở kết quả kiểm tra, rà soát để có biện pháp xử lý theo quy định của pháp luật.

Đồng thời, tiếp tục tuyên truyền, vận động, giải thích các chế độ, chính sách để người dân hiểu, tin tưởng vào chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước. Tập trung xem xét, giải quyết kịp thời những khiếu nại, phản ánh của nhân dân, có biện pháp bảo đảm an ninh trật tự, an toàn công trình, không để tái diễn tình trạng khiếu nại đông người.

Tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm đối với các tổ chức, đơn vị, cá nhân có liên quan đã để xẩy ra những tồn tại, thiếu sót nêu trên.

UBND tỉnh Lai Châu chủ trì, trao đổi thống nhất với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Tài nguyên & Môi trường, Bộ Tài chính báo cáo Thủ tướng Chính phủ giải quyết vấn đề hậu tái định cư “DA ổn định đời sống và sản xuất cho người dân sau tái định cư của Thủy điện Huội Quảng và Bản Chát” theo chủ trương của Chính phủ để đẩy mạnh sản xuất, nâng cao đời sống của nhân dân vùng tái định cư.

Phối hợp với EVN, chỉ đạo Nhà máy Thuỷ điện Bản Chát có các hoạt động kết nghĩa với các khu dân cư có nhiều hộ dân tái định cư do ảnh hưởng bởi DA thuỷ điện để hỗ trợ đồng bào các dân tộc thiểu số ổn định cuộc sống, chăm lo công tác giáo dục, y tế tại các khu vực nói trên.

theo Lê Phương- Trần Kiên – thanhtra.com.vn